Chứng tiểu đêm ở người già

Trong chương trình hôm nay, bác sĩ Hiền giải đáp thắc mắc của thính giả Phạm Hạnh, hiện cư ngụ tại bang Maryland, Hoa Kỳ, về chứng đi tiểu đêm ở người già.

Người lớn tuổi thường bị mất ngủ, lý do thường gặp nhất là phải đi tiểu nhiều ban đêm. Ngoài việc gây rối loạn giấc ngủ, bệnh nhân sáng sớm mệt mỏi, không nghỉ ngơi đầy đủ, nguy cơ té và có thể gẫy xương có thể là những chuyện nguy hiểm đi kèm theo chứng tiểu đêm.
Bệnh nhân đàn ông có thể có những triệu chứng kèm theo làm cho bác sĩ nghĩ đến những nguyên nhân ở đường tiểu phía dưới (lower urinary tract): như ban ngày đi tiểu liên miên (urinary frequency, (trên 8 lần/ngày)), dòng nước tiểu yếu, cần đi tiểu ngay (urgency), hay són tiểu (urinary incontinence).

 

Nguyên nhân chúng ta thường nghe đến là tuyến tiền liệt phì đại lành tính (benign prostate hypertrophy) (không phải ung thư) làm đường thoát ra của nước tiểu bị nhỏ lại và tiểu không thông, chia làm nhiều lần, do đó bác sĩ của vị thính giả đặt câu hỏi khuyên bệnh nhân đi mổ cắt tuyến tiền liệt. Phụ nữ có thể đi tiểu nhiều lần hơn lúc lớn tuổi, hoặc do kết quả sinh đẻ, hoặc do thói quen phụ nữ hay đi tiểu.

Vài ý niệm về cơ thể học:

Chúng ta có hai trái thận (kidney, Fr: rein) hai bên, phía sau và phía trên bụng. Hai thận lọc máu và bài tiết nước tiểu, đi xuống hai ống niệu quản (ureter), vào bọng đái (bladder) nằm giữa, phía dưới bụng. Bọng đái người lớn có nước tiểu chừng 300ml thì mắc tiểu, nếu bộ óc cho phép “mở cửa” thì nước tiểu thoát ra niệu đạo (tiểu tiện), nếu nín thêm bọng đái có thể chứa đến 600ml là tối đa.

Tuyến tiền liệt (prostate) là một tuyến ngoại tiết của bộ phận sinh dục nam, tuy nhiên gần đây người ta cũng đặt tên lại cho một số tuyến tương tự ở phái nữ là tuyến tiền liệt nữ (female prostate).

 

Ở phái nam, tuyến nằm dưới và nằm ngay trước ngõ nước tiểu đi ra của bàng quang (bọng đái, bladder), từ đó được đặt tên khoa học là prostate, có nghĩa là “đứng [pro] trước [stat], giữ cửa”, từ tiếng Việt tiền liệt cũng theo nghĩa đó. Trước đây, chúng ta còn gọi là “nhiếp hộ tuyến”. Tuyến tiết vào tinh dịch một số thành phần giúp nuôi dưỡng các tinh trùng.

Tuyến tiền liệt bao quanh, ôm lấy niệu đạo (urethra) là ống dẫn nước tiểu thoát ra từ bọng đái, nếu tuyến lớn quá (phì đại, hypertrophy), hoặc có ung bướu, tuyến có thể bóp nghẽn đường đi ra của nước tiểu và làm khó tiểu hoặc bí tiểu.

Tuy nhiên, chứng đi tiểu đêm không phải luôn luôn do tuyến tiền liệt, và tôi xin nêu sau đây những tin tức để chúng ta cùng học hỏi. Xin nhắc lại, tôi không có mục đích định bệnh và chữa bệnh trong chương trình y học này, và quý vị cần theo dõi mọi hướng dẫn của bác sĩ quý vị. 

 

Sau đây là những lý do khác nhau có thể gây chứng tiểu đêm:
1) Do nước tiểu nhiều lúc ban đêm (nocturnal polyuria):
●    -suy tim
●    -rối loạn chất nội tiết ADH (antidiuretic hormone, hay arginin vasopressin được hypothalamus của não bộ tiết ra) là chất đáng lẽ làm thận giữ lại nước nhiều hơn, làm nước tiểu cô đọng hơn, và thể tích nước tiểu giảm đi lúc ban đêm. Ngược lại ở một số người già có rất ít chất vasopressin này tiết ra ban đêm, nên lượng nước tiểu ban đêm quá nhiều.
●    -nước ứ phần dưới cơ thể (hạ chi), do các tĩnh mạch không hoạt động bình thường, do suy tim, do thiếu protein trong máu, do ăn mặn quá.
●    -uống thuốc lợi tiểu (diuretic) trước khi đi ngủ (ví dụ thuốc loại thiazide trị bệnh cao máu)
●    -ngưng thở (apnea) trong giấc ngủ vì bị đường hô hấp tắc nghẹt (obstructive sleep apnea), thiếu oxy trong máu gây ra áp suất trong động mạch phổi tăng, làm áp suất trong tâm nhĩ phải tăng và gây tác dụng tạo ra nước tiểu nhiều hơn.

 

Nếu bệnh nhân ngáy to, thỉnh thoảng yên lặng không nghe tiếng thở, nhất là người mập, nên coi chừng có sleep apnea hay không, bằng cách đo polysomnogram (đo tim, nhịp thở, oxy trong hơi thở, não điện đồ cùng một lúc trong khi bệnh nhân ngủ). Nếu cần, dùng CPAP cho apnea (máy tạo nên áp suất dương thường trực trong đường hô hấp trong lúc ngủ.)

2) Bệnh nhân nói chung tạo ra quá nhiều nước tiểu:
- do bệnh tiểu đường (đái tháo đường, diabetes)
- đái tháo nhạt (diabetes insipidus, do tổn thương não bộ, hoặc do thận bị hư /nephrogenic diabetes insipidus)
- uống nước quá nhiều (polydipsia)

 

3) Do thể tích (dung tích, capacity) bọng đái quá nhỏ về đêm:
- hệ thần kinh bọng đái bất thường (neurogenic bladder) không kiểm soát được
- viêm bọng đái (bàng quang)(cystitis)
- ung thư bọng đái, tiền liệt, niệu đạo (cancer of the bladder, prostate, urethra)
- thói quen đi tiểu lúc bọng đái chưa đầy  (~300-600ml)
- “overactive bladder” (OAB) (bọng đái “quá hoạt động”)
- lo âu (anxiety)
- rượu, cafe
- thuốc men:
●    caffeine, theophylline trị thông cuống phổi, thuốc lợi tiểu,
●    thuốc beta blockers (dùng trị bệnh cao huyết áp, làm cơ detrusor bọng đái co lại tăng risk són tiểu), thuốc alpha blocker ( giản nở các sợi cơ cỗ bọng đái), thuốc lợi tiểu (dùng trị bệnh cao huyết áp).
-sạn trong bọng đái

 

Nói chung, nếu cần nên đến bác sĩ gia đình để tìm xem chính xác nguyên nhân ở đâu, ngoài khả năng do tuyến tiền liệt gây ra. Nếu bác sĩ cho phép, có thể thử những biện pháp thông thường như:

●    Tránh uống nước quá nhiều, nhất là tối, 6h trước khi đi ngủ, ăn trái cây khô trước khi đi ngủ để giảm bớt nước tiểu ban đêm.
●    Tránh cà phê, trà, rượu, bia (la ve) và những thuốc lợi tiểu nếu có thể được.
●    Kê chân lên cao (lúc ngồi, nằm) ban ngày để tránh nước tụ xuống hai chân, mang vớ bó chặt để giảm bởt phù hai chân.
●    Cẩn thận thắp đèn sáng, nếu cần đi khám mắt xem thị lực có tốt không, có bị cườm mắt hay không, để tránh té, tai nạn lúc đi tiểu đêm.
Chúc bệnh nhân may mắn.

BS-HVH

Mất cơ có thể gây ra một loạt các vấn đề sức khỏe nhưng có thể ngăn ngừa được

Đây là một sự thật nghiêm túc: Bạn có thể mất tới 40% khối lượng cơ của mình trong độ tuổi từ 20 đến 80. Điều đó nghe có vẻ kỳ lạ, nhưng đó là một phần tự nhiên của quá trình lão hóa.

Được biết đến với tên gọi “thiểu cơ” (sarcopenia), đây là sự mất dần khối lượng cơ xảy ra khi chúng ta già đi. Mặc dù chúng ta có thể bắt đầu mất cơ từ độ tuổi 20, nhưng sự mất mát này thực sự tăng tốc khi chúng ta bước qua tuổi 60. Bên cạnh chứng thiểu cơ gây mất khối lượng cơ, chúng ta còn đồng thời tăng khối lượng mỡ và thấy sức cơ giảm mạnh. Tất cả những điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng di chuyển của một người lớn tuổi.

Việc mất cơ có thể được ngăn ngừa — hoặc ít nhất là làm chậm — bằng một vài thay đổi trong lối sống, cụ thể là tập thể dục và ăn kiêng. (Ảnh nastya_ph / Shutterstock)

Khối lượng cơ đóng một vai trò rất lớn đối với sức khỏe của chúng ta. Nhiều đến mức thiểu cơ và thiểu cơ béo phì (sự kết hợp của khối lượng cơ thấp và tăng mỡ thừa), và chứng nhược cơ (mất sức mạnh của cơ) có liên quan đến một loạt các tình trạng sức khỏe đáng ngạc nhiên, từ bệnh tim, tiểu đường đến yếu ớt và sa sút trí tuệ.

Trên thực tế, ở những người đã mắc bệnh tim, những người có mức khối lượng cơ cao nhất dường như có cơ hội sống lâu hơn. Mặt khác, những người có lượng cơ thấp nhất dường như có nguy cơ chết sớm cao nhất bất kể nguyên nhân gì. Điều này cho thấy cơ có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch. Tại sao điều này xảy ra, chúng tôi chưa biết — nhưng nó có thể liên quan đến một loại chất myokine được tạo ra bởi các cơ khỏe mạnh, có thể giúp giảm viêm khắp cơ thể.

Một lợi ích chính khác của việc có cơ bắp khỏe mạnh là chúng giúp bảo vệ chúng ta khỏi bệnh tiểu đường. Khi chúng ta ăn và tiêu hóa carbohydrate – chẳng hạn như khoai tây, bánh mì hoặc gạo – đường đi vào máu của chúng ta, trong đó phần lớn được đưa đến cơ bắp của chúng ta. Cơ của chúng ta sử dụng đường này để tạo năng lượng hoặc lưu trữ dưới dạng glycogen để duy trì lượng đường trong máu ổn định. Quá trình này là một phần quan trọng trong việc kiểm soát lượng đường trong máu và giúp giải thích tại sao những người có ít cơ bắp lại dễ mắc bệnh tiểu đường.

Ở những người lớn tuổi, mức độ cơ bắp thấp cũng dẫn đến tình trạng yếu hơn và ít có khả năng thực hiện các hoạt động bình thường hàng ngày. Điều này có nghĩa là mọi người có thể gặp rắc rối với các công việc thường xuyên như ra khỏi giường, đứng lên khỏi ghế, leo cầu thang hoặc mang hàng tạp hóa. Tất cả những điều này có thể khiến việc sống độc lập trở nên khó khăn hơn rất nhiều. Khó khăn trong di chuyển cũng có nghĩa là mọi người sẽ di chuyển ít hơn, điều này làm tăng tốc độ mất cơ.

Những người bị chứng suy nhược cơ thể, sống ít vận động cũng có nguy cơ bị loãng xương cao hơn. Điều này là do các cơ hoạt động sẽ gửi tín hiệu đến xương giúp chúng chắc khỏe. Sự suy giảm sức mạnh do chứng suy nhược cơ thể làm con người có thể dễ bị ngã và gãy xương hơn. Một lần nữa, nỗi sợ hãi bị ngã này có thể khiến một số người ít vận động hơn, điều này có thể làm giảm chất lượng cuộc sống và khiến họ có nguy cơ trầm cảm hơn.

Mặc dù chứng thiểu cơ là một phần tự nhiên của quá trình lão hóa, nhưng việc mất cơ phần lớn tăng nhanh do không hoạt động. Khi chúng ta già đi, chúng ta có xu hướng di chuyển ít hơn. Tập thể dục là một trong những việc quan trọng mà cơ thể cần để giữ cho cơ bắp khỏe mạnh. Nếu không có tín hiệu đó, cơ của chúng ta bắt đầu nhỏ hơn và yếu đi theo thời gian. Ăn protein cũng giúp phát triển và duy trì cơ bắp. Tuy nhiên, khi chúng ta già đi, chúng ta có xu hướng chán ăn và ăn ít protein hơn, làm tăng nguy cơ mất cơ.

Ở người cao tuổi, nồng độ hormone testosterone và estrogen thấp hơn dẫn tới lượng chất béo trong cơ thể tăng lên, mức độ kháng insulin (cơ thể không thể dự trữ đường, dẫn tới tăng đường trong máu) và các phản ứng viêm cao hơn là những lý do khiến họ mất cơ dễ dàng hơn những người trẻ tuổi. Trên thực tế, tất cả các yếu tố này kết hợp lại dẫn đến một thứ gọi là “kháng” với hóc môn tăng trưởng. Điều này có nghĩa là tế bào trong cơ thể không phản ứng tốt với các hóc môn kích thích khiến cơ phát triển.

 

Protein trong chế độ ăn uống của bạn có thể giúp duy trì cơ bắp. (Ảnh New Africa/ Shutterstock)

Nếu điều đó vẫn chưa đủ, các lệnh hạn chế di chuyển do dịch COVID-19 hiện tại có thể khiến khả năng mất cơ nhiều hơn. Dữ liệu từ điện thoại thông minh đã cho thấy mọi người ít vận động hơn bình thường trong thời gian khóa máy. Chúng tôi cũng biết rằng chất lượng giấc ngủ của mọi người đã giảm và mọi người cảm thấy căng thẳng và lo lắng hơn. Những yếu tố này cũng có thể làm tăng tốc độ mất cơ bằng cách ảnh hưởng đến các hormone làm tăng phân hủy cơ và khuyến khích tăng cân bằng cách ảnh hưởng đến hormone thèm ăn, khiến mọi người ăn nhiều thực phẩm chế biến có nhiều calo hơn.

Đây được gọi là “khủng hoảng dị hóa đạm” —một khoảng thời gian ngắn khi các điều kiện kết hợp với nhau khiến khả năng mất cơ cao hơn nhiều. Một ví dụ khác về khủng hoảng dị hóa là nếu ai đó phải nhập viện hoặc buộc phải nằm trên giường nhiều ngày hoặc thậm chí vài tuần. COVID-19 rất có thể tạo ra một cuộc khủng hoảng dị hóa cho nhiều người lớn tuổi sau khi bị cách ly trong nhà.

Sự mất cơ có thể được ngăn ngừa — hoặc ít nhất là làm chậm — bằng một vài thay đổi trong lối sống, cụ thể là tập thể dục và ăn kiêng. Tập luyện sức bền, chẳng hạn như nâng tạ hoặc sử dụng dây kháng đàn hồi, giúp giữ cho cơ bắp khỏe mạnh và đi bộ thường xuyên cũng có thể hữu ích.

Chế độ ăn giàu protein, bao gồm các loại thực phẩm như thịt nạc, cá, trứng và các sản phẩm từ sữa ít béo, cũng có thể giúp xây dựng và duy trì nhiều cơ bắp hơn là chỉ tập thể dục. Bổ sung ít nhất 25 đến 40 gam protein mỗi bữa là đặc biệt quan trọng. Trên hết, các chất bổ sung có sẵn rộng rãi bao gồm vitamin D, dầu cá và creatine (một chất tự nhiên được tìm thấy trong các cơ giúp chúng sản sinh năng lượng) có thể giúp mọi người có thêm cơ bắp và cải thiện chất lượng cuộc sống khi họ già đi. Trong thời kỳ đại dịch này, khi khả năng mất cơ nhiều hơn, việc ưu tiên tập thể dục thường xuyên và chế độ ăn uống lành mạnh có thể tạo ra sự khác biệt lớn đối với sức khỏe lâu dài.

Richard Kirwan là Tiến sĩ và nhà nghiên cứu về dinh dưỡng và sinh lý học lâm sàng tại Đại học Liverpool John Moores ở Anh. Claire Stewart là giáo sư sinh học tế bào gốc tại Đại học Liverpool John Moores. Bài báo này được xuất bản lần đầu trên The Conversation.

Richard Kirwan và Claire Stewart

Công Thành biên dịch

Tình NHớ - Khánh Ly

Nhìn Những Mùa Thu Đi

Tuổi Đá Buồn - Khánh Ky

Những ca khúc hay nhất Tân Nhàn

Tân Nhàn - Hà Nam Quê Hương Tôi

Huế và em - Phương Anh - Phương Ý

Những Giòng Sông

Sinh ra ở đâu, mà ai cũng anh hùng?
Tất cả trả lời: Sinh bên một dòng sông…
Chẳng phải sông Đà, sông Mã, sông Hồng đôi bờ cát mênh mông,
Thì cũng sông Trà, sông Hương, sông Cửu Long uốn chín đầu rồng
Chẳng phải rộng xa một tầm cò vỗ cánh,
Cũng xinh xinh vài sải chèo quẫy mạnh
Quê hương Việt Nam mườn mượt những cánh đồng
Mỗi con người gắn bó một dòng sông
Khi ta bé dòng sông nào cũng rộng
Chiếc thuyền giấy gửi tuổi thơ theo sóng
Một cánh Cò vỗ lả xuống lòng ta…

Từ nguồn nào, sông cũng nặng phù sa
Đời ông cha từng cuốc đất, dựng nhà.
Khơi tưởng tượng, những chuyện xưa mẹ kể
Tuổi thơ ngây ngỡ dòng sông nhỏ bé
Cửa quê mình Trần Quốc Toản từng qua…

Những dòng sông ngàn năm ôm cánh đồng
Khi ta vào đời, Đời đã cấy cày chung
Xanh sắc lúa xoá bờ gầy đói khổ
Mặt cánh đồng nhờ mặt người soi hộ
Trên dòng sông–là một tấm gương trong…

Em ta yêu có gì như lòng sông
Một nền xanh tràn xuống chảy theo dòng
Là ruộng đất, anh hiền lành, khoẻ khoắn
Có mía ngọt và bãi hoa mơ mộng…

Đã bao đời gắn bó giữa hai ta,
Sông chia mình thành ngàn nhánh phù sa
Đến bè bạn cùng từng gốc lúa
Trắng lấp lánh là quẫy tung đuôi cá
Xanh mát êm là xoan dọc bờ vùng
Yêu nhau rồi, ta có những vui chung…

Uống bát nước chè bên nòng súng, trưa nắng cháy
Nghe màu xanh bờ bãi mát trong lòng!
Bình tĩnh ngồi bên những trái bom
Đâu trong gió mái chèo xa vọng lại:
Đêm mưa không đèn vững vàng tay lái
Đường dẫn đi như dòng nước tới mênh mông…

Sinh ra ở đâu mà ai cũng anh hùng?
Tất cả trả lời: Sinh bên một dòng sông…

1967

Ai Nhớ Chăng Ai - Ý Linh

BÌNH THUẬN NHỚ VÀ NHỚ VỀ BÌNH THUẬN

Nhớ về một vùng đất là khoảng không gian riêng, rất đặc biệt thuộc phạm trù của tình cảm. Mọi sự gò ép dù xuất phát từ thiện chí, bằng bất cứ lý do gì cũng đều khiến cho những cung bậc cảm xúc vốn dĩ rất tự nhiên sẽ trở nên khiên cưỡng và giả tạo. Vậy Bình Thuận có gì để nhớ, và những ai sẽ nhớ về Bình Thuận.

Nếu không có sự kiện độc đáo “nhật thực toàn phần” diễn ra vào ngày 24/10/1995 thì có lẽ rất nhiều người, bao gồm cả du khách quốc tế - sẽ không ai biết đến Mũi Né - Phan Thiết - Bình Thuận. Điều này đồng nghĩa với việc nguồn tài nguyên tiềm tàng về du lịch Bình Thuận sẽ mãi mãi nằm yên, thậm chí bị bỏ quên trong lớp bụi thời gian. Như vậy, du lịch Bình Thuận được đánh thức và khơi dậy từ hiện tượng thiên nhiên mà tạo hóa đã vô tình hay cố ý trao cho tỉnh nhà một cách bất ngờ. Sự bất ngờ ấy đã làm thay đổi cả diện mạo của một vùng đất mà trước đó hãy còn khá xa lạ trong tâm trí của du khách trong và ngoài nước. Từ đây, sau những chuyển động ngoạn mục, trên bản đồ du lịch Việt Nam đã ghi thêm một địa danh, một dấu son tươi thắm - Mũi Né, Phan Thiết - thủ đô resort hoặc gọi một cách hình tượng hơn là “Mũi Né - thiên đường nghỉ dưỡng”, và giờ đây, Mũi Né đã trở thành Khu du lịch quốc gia. Nhưng thiên nhiên không chỉ ban cho Bình Thuận một vùng biển vào hạng nhất nhì cả nước về ngư trường thủy hải sản; một đồi cát bay có sức quyến rũ đến lạ kỳ, giống như thỏi nam châm khổng lồ có sức hút mạnh mẽ với mọi ngành nghệ thuật, đặc biệt là nhiếp ảnh. Thiên nhiên còn chỉ ra cho nhân dân Bình Thuận cách làm giàu từ biển thông qua việc xác lập và nâng tầm “ngành công nghiệp không khói” này lên thành một “mũi nhọn” của nền kinh tế Bình Thuận. Đó là các hình thức du lịch nghỉ dưỡng, du lịch sinh thái biển, du lịch - thể thao biển mang tầm quốc gia và quốc tế. Đảo ngọc Phú Quý, cách đất liền gần 60 hải lý cũng đã được xác định là khu du lịch cấp tỉnh - nơi dành cho những ai thích khám phá và trải nghiệm những điều kỳ diệu tuyệt vời cùng biển cả.

Trong quá khứ, Bình Thuận từng là đất tụ nghĩa, tụ trí, tụ lực. Những năm đầu thế kỷ XX nơi đây từng vinh dự đón những chí sĩ yêu nước như: Phan Châu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng, Trần Quý Cáp

Bình Thuận cũng là nơi ghé qua của những nhà thơ lớn, mà tên tuổi đã góp phần làm rạng rỡ nền thi ca Việt Nam hiện đại như: Hàn Mặc Tử, Bích Khê, Chế Lan Viên.  Sự hiện diện của những danh nhân văn hóa, những thi nhân tài hoa đã góp phần làm cho Bình Thuận thêm đáng yêu và hấp dẫn dưới góc nhìn địa - văn hóa. “…Bên cạnh tài sản trời cho là đất ấy, núi ấy, biển ấy còn là cái kho lớn của văn hóa vùng đất cực Nam Trung bộ, trong đó có văn hóa Chàm rực rỡ…”.

Người Bình Thuận vì nhiều lý do khác nhau phải xa lìa quê hương sẽ luôn tự hào và không thể nào quên Tháp nước Phan Thiết, do Hoàng thân Xuphanuvông (Lào) thiết kế, đến nay đã gần 90 năm mà vẫn ngày ngày soi bóng mơ màng xuống dòng Cà Ty chảy êm đềm giữa lòng thành phố. Trong những ngày giãn cách phòng chống dịch Covid-19, phải ở nhà, chắc chắn không ít người Bình Thuận sẽ nhớ da diết những món ăn dân dã đã trở thành đặc sản quen thuộc như: bánh xèo, bánh căn, bánh canh chả cá… với món nước chấm được pha chế khéo léo từ nước mắm truyền thống Phan Thiết nổi tiếng. Bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc - một người con Bình Thuận xa quê, từng chia sẻ tâm trạng rất thật này trong bài viết ngắn, dí dỏm với tên gọi “Bánh căn Phan Thiết - đi xa càng nhớ”.

Về Bình Thuận, sau khi tắm mình trong biển trời thơ mộng Mũi Né - Hòn Rơm, du khách quốc tế có thể đến thăm “Bảo tàng nước mắm” rồi tiếp tục khám phá “Huyền thoại làng chài” thông qua chương trình nghệ thuật đặc sắc do những nghệ sĩ và vũ công chuyên nghiệp của Nhà hát Ca múa nhạc Biển Xanh biểu diễn. Các nhà nghiên cứu văn hóa sẽ có dịp tiếp xúc với những nghệ nhân dân gian Chăm ngay tại làng nghề truyền thống, trực tiếp trò chuyện và trải nghiệm với các nhà nghiên cứu bản địa về những nét độc đáo của văn hóa vật thể và phi vật thể của dân tộc Chăm. Đó là chưa kể đến những tên gọi mộc mạc, thân thương nhưng có thừa sức níu chân du khách như: Mũi điện Kê Gà, cáp treo Tà Cú (Hàm Thuận Nam), dinh Thầy Thím, Ngảnh Tam Tân, biển Cam Bình, Hòn Bà (La Gi) ở phía Nam; Bàu Trắng (đồi Trinh nữ - Bắc Bình), cù lao Câu, gành Son, chùa Cổ Thạch… ở phía bắc Bình Thuận.

Những ai đã từng đặt chân đến Bình Thuận, mời trở lại ít nhất một lần để cảm nhận những đổi thay kỳ diệu ở những nơi mình đã từng qua, từng gắn bó với nhiều trải nghiệm ấn tượng. Những ai chưa có dịp dừng chân, Bình Thuận luôn mở rộng vòng tay nghĩa tình, thân thiện và vinh dự đón chào… Hãy về Bình Thuận.

ST

Ba cách đơn giản để có hệ tiêu hóa khỏe mạnh

 Hệ tiêu hóa đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe hằng ngày. Các nghiên cứu chỉ ra rằng lo âu, công việc hoặc trầm cảm chính là những tác nhân ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. 

Nhưng chỉ với vài bước đơn giản sau, Bạn sẽ có một hệ tiêu hóa tốt hơn và lành mạnh hơn.

1. Luyện tập hít thở sâu

Hít thở sâu là một hình thức để kiểm soát stress và đặc biệt quan trọng trước bữa ăn để giúp tiêu hóa. 

* Hơi thở sâu và chậm từ bụng sẽ kích hoạt hệ thần kinh hoạt động. Khi điều này xảy ra, Bạn đang đạt tới giai đoạn “nghỉ ngơi và tiêu hóa,” giúp cơ thể xử lý thức ăn tốt hơn và hấp thụ nhiều dưỡng chất hơn. Bên cạnh đó, nó còn giúp không bị đầy hơi và trướng bụng khi Bạn ăn quá nhanh. 

Việc kiểm soát căng thẳng là một thành tố quan trọng cho sức khỏe tiêu hóa, vì đã có nhiều nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ giữa não bộ và hệ tiêu hóa.

2. Ăn đồ ăn lên men thường xuyên

Đồ ăn lên men có chứa vi khuẩn tốt giúp cải thiện sức khỏe tiêu hóa. Vi thực vật địa phương có trong các loại thức ăn như kimchi, tempeh hay dưa cải, tạo ra một hàng bảo vệ trong ruột và giúp cải thiện sức đề kháng. 

Bạn nên ăn từ hai đến ba muỗng thức ăn lên men mỗi bữa ăn trước, trong hoặc ngay sau khi ăn. Các lợi khuẩn probiotic sẽ được tiêu hóa cùng với đồ ăn tiêu thụ và tạo ra phép màu của chúng bất kể Bạn tiêu thụ chúng khi nào.

3. Chất xơ từ thực vật

Việc tiêu thụ chất xơ có nguồn gốc từ thực vật, được biết đến như các loại thực phẩm giàu pre-biotic, cực kỳ quan trọng đối với lợi vi khuẩn trong hệ tiêu hóa. Chúng giúp hệ tiêu hóa vận hành trơn tru và trôi chảy, xử lý thức ăn và đào thải chất thải đều đặn như một chiếc đồng hồ. Hãy đặt mục tiêu tiêu thụ ít nhất 35gr chất xơ này mỗi ngày. 

Bạn có thể tham khảo thực đơn dưới đây:

4 gram diên mạch chín

5 gram cải xoăn

15 gram đậu đen

10 gram artichaut

8 gram cải Brussel Sprout

6-7 gram bơ

Cuối cùng, Bạn hãy dành thời gian quan tâm đến sức khỏe hệ tiêu hóa vì chúng sẽ đem đến những lợi ích khỏe mạnh mà Bạn không bao giờ nghĩ đến.

Gia Khang dịch

Tân Nhàn - Hà Nam Quê Hương Tôi

Khúc Hát Sông Quê - Anh Thơ

Khúc hát sông quê. Thùy Linh

Huế Thương - Hương Mơ

Mưa Huế - Hương Mơ Official

23

Khi mô anh về thăm Huế xưa
Nhớ gọi dùm em một chút mưa
Gọi thêm mớ lạnh từ chân tóc
Buốt thấu buồng tim vẫn chưa bưa

Ngoài nớ chừ đang giữa tháng mưa
Em về áo mỏng có ai đưa
Qua sông nước ngập ngăn bờ đá
Gót nhỏ chắc em lạnh suốt mùa

Thuở ấy em còn rất ngây thơ
Có anh che áo lúc trời mưa
Qua sông thuyền nhỏ anh ôm lái
Ấm áp tình em buổi dại khờ

Rồi một chiều thu em xa quê
Ðể ai ngóng đợi bước chân về
Mưa giăng đỉnh Ngự se lòng nhớ
Gió buốt dòng Hương lạnh tái tê.

Từ ấy mưa về không có em
Buồn hiu quán nhỏ phố lên đèn
Mưa thơ rét mướt lòng ly khách
Nỗi nhớ bồng bềnh lay ngõ tim

Hẹn Huế mùa sau trở lại thăm
Thăm từng cái lạnh dấu trong chăn
Thăm mưa rả rích trong đêm vắng
Ðể nhớ vô cùng những tháng năm. 

MƯA NHỚ AI

Trần Hồng Tâm

 

Mưa chi rứa cho em về ướt áo

Cho tóc hờn cứ quấn lấy bờ vai

Cho tóc mai từng sợi ngắn sợi dài

Thả nỗi nhớ giữa chiều mưa phố Huế

 

Huế vốn buồn mưa chi thêm giọt lệ

Cho anh về nhớ rứa những chia xa

Nón che nghiêng tay em gầy guộc lạ

Áo tím sầu tím cả một giòng Hương

 

Anh khách xa bao năm trời lạc hướng

Lặng lẽ về tìm nỗi nhớ không quên

Phố vẫn đây vườn hoa xưa quyến luyến

Thương Bạc chiều mưa Huế ướt đầy vơi

 

Xin cho anh một lần mưa đứng đợi

Như ngày nào tuổi mười tám đôi mươi

Có tóc em thơm hồn nhiên hương bưởi

Có mắt cười lúng liếng bước vào thơ

 

Huế yêu ơi có bao giờ em nhớ

Giữa mưa về man mác chút đời riêng

Phố nhỏ chiều ni mưa buồn lên tiếng

Có một người lặng lẽ nhớ mưa xưa

 

Ảnh: Lê Nhật Quang

 

Mưa Huế - Hương Mơ

Âm Nhạc Album Miền Trung Phương Anh và Phương Ý

Ba cái thiếu kinh niên của người già. - Bác Sĩ Đỗ Hồng Ngọc

Tu là phải tập, học là phải hành. Đừng share facebook rồi chẳng làm gì cả. Phải sống thích nghi trong những năm bình thường mới và chăm sóc bản thân nhiều hơn. Đây là giai đoạn bắt đầu nở rộ sinh hoạt nhóm, cộng đồng trong thế giới phẳng.

Chính quyền chỉ tồn tại để duy trì an ninh, trật tự. Con người chỉ phải lo kiếm cơm để sống và 50% còn lại sẽ sống trong thế giới ảo (?).

Già thì khổ, ai cũng biết. Sanh lão bệnh tử! Nhưng già vẫn có thể sướng. Muốn sống lâu thì phải già chớ sao! Già có cái đẹp của già. Trái chín cây bao giờ cũng ngon hơn trái giú ép. Cái sướng đầu tiên của già là biết mình… già, thấy mình già, như trái chín cây thấy mình đang chín trên cây. Nhiều người chối từ già, chối từ cái sự thật đó và tìm cách giấu cái già đi, như trái chín cây ửng đỏ, mềm mại, thơm tho mà ráng căng cứng, xanh lè thì coi hổng được.

Mỗi ngày nhìn vào gương, người già có thể phát hiện những vẻ đẹp bất ngờ như những nếp nhăn mới xòe trên khóe mắt, bên vành môi, những món tóc lén lút bạc chỗ này chỗ nọ, cứng đơ, xơ xác… mà không ngờ nhanh vậy!

Thực tế con người ta có cái khuynh hướng dễ thấy khổ hơn. Khổ dễ nhận ra còn sướng thì khó biết! Một người luôn thấy mình sướng thì không khéo người ta nghi ngờ là có vấn đề về tâm thần!

Nói chung, người già có ba nỗi khổ thường gặp nhất, nếu giải quyết đựơc sẽ giúp họ sống “trăm năm hạnh phúc”:

 

 

* MỘT LÀ THIẾU BẠN!

Nhìn qua nhìn lại, bạn cũ rơi rụng dần… Thiếu bạn, dễ hụt hẫng, cô đơn và dĩ nhiên… cô độc. Từ đó dễ thấy mình bị bỏ rơi, thấy không ai hiểu mình!.

Người già chỉ sảng khoái khi được rôm rả với ai đó, nhất là những ai “cùng một lứa bên trời lận đận”… Gặp đựơc bạn tâm giao thì quả là một liều thuốc bổ mà không bác sĩ nào có thể biên toa cho họ mua được!

Để giải quyết chuyện này, ở một số nước tiên tiến, người ta mở các phòng tư vấn, giới thiệu cho những người già cùng sở thích, cùng tánh khí, có dịp làm quen với nhau. Người già tự giới thiệu mình và nêu “tiêu chuẩn” người bạn mình muốn làm quen.

Rồi họ dạy người già học vi tính để có thể “chat”, “meo” với nhau chia sẻ tâm tình, giải tỏa stress… Thỉnh thỏang tổ chức cho các cụ họp mặt đâu đó để được trực tiếp gặp gỡ, trao đổi, dòm ngó, khen ngợi hoặc… chê bai lẫn nhau. Khen ngợi chê bai gì đều có lợi cho sức khỏe! Có dịp tương tác, có dịp cãi nhau là sướng rồi. Các tế bào não sẽ đựơc kích thích, đựơc hoạt hóa, sẽ tiết ra nhiều kích thích tố. Tuyến thượng thận sẽ hăng lên, làm việc năng nổ, tạo ra cortisol và epinephrine làm cho máu huyết lưu thông, hơi thở trở nên sảng khóai, rồi tuyến sinh dục tạo ra DHEA (dehydroepiandoster one), một kích thích tố làm cho người ta trẻ lại, trẻ không ngờ!…

Dĩ nhiên phải chọn một nơi có không khí trong lành. Hoa cỏ thiên nhiên. Thức ăn theo yêu cầu. Gợi nhớ những kỷ niệm xưa… Rồi dạy các cụ vẽ tranh, làm thơ, nắn tượng… Tổ chức triển lãm cho các cụ. Rồi trình diễn văn nghệ cây nhà lá vườn. Các cụ dư sức viết kịch bản và đạo diễn. Coi văn nghệ không sướng bằng làm văn nghệ!

 

* CÁI THIẾU THỨ HAI LÀ THIẾU ĂN!

Thực vậy. Ăn không phải là tọng là nuốt là xực là ngấu nghiến… cho nhiều thức ăn! Ăn không phải là nhồi nhét cho đầy bao tử! Trong cuộc sống hằng ngày có nhiều thứ nuốt không trôi lắm! Chẳng hạn ăn trong nỗi sợ hãi, lo âu, bực tức; ăn trong nỗi chờ đợi, giận hờn thì nuốt sao trôi? Nuốt là một phản xạ đặc biệt của thực quản dưới sự điều khiển của hệ thần kinh. Một người trồng chuối ngược vẫn có thể nuốt được dễ dàng! Nhưng khi buồn lo thì phản xạ nuốt bị cắt đứt!

Nhưng các cụ thiếu ăn, thiếu năng lựơng phần lớn là do sợ bệnh, kiêng khem quá đáng. Bác sĩ lại hay hù, làm cho họ sợ thêm! Nói chung, chuyện ăn uống nên nghe theo mệnh lệnh của… bao tử.

“Listen to your body”. Hãy lắng nghe sự mách bảo của cơ thể mình! Cơ thể nói… thèm ăn cái gì thì nó đang cần cái đó, thiếu cái đó! Nhưng nhớ ăn là chuyện của văn hóa! Chuyện của ngàn năm, đâu phải một ngày một buổi. Món ăn gắn với kỷ niệm, gắn với thói quen, gắn với mùi vị từ thuở còn thơ! Người già có thể thích những món ăn… kỳ cục, không sao. Đừng ép! Miễn đủ bốn nhóm: bột, đạm, dầu, rau… Mắm nêm, mắm ruốc, mắm sặc, mắm bồ hóc, tương chao… đều tốt cả. Miễn đừng quá mặn, quá ngọt…là đựơc. Cách ăn cũng vậy. Hãy để các cụ tự do tự tại đến mức có thể đựơc. Đừng ép ăn, đừng đút ăn, đừng làm “hư” các cụ!

Cũng cần có sự hào hứng, sảng khoái, vui vẻ trong bữa ăn.. Con cháu hiếu thảo phải biết… giành ăn với các cụ. Men tiêu hoá được tiết ra từ tâm hồn chớ không chỉ từ bao tử.

 

* CÁI THIẾU THỨ BA LÀ THIẾU VẬN ĐỘNG!

Già thì hai chân trở nên nặng nề, như mọc dài ra, biểu không chịu nghe lời ta nữa! Các khớp cứng lại, sưng lên, xương thì mỏng ra, dòn tan, dễ vỡ, dễ gãy!

Bác sĩ thường khuyên vận động mà không hướng dẫn kỹ dễ làm các cụ ráng quá sức chịu đựng, lâm bệnh thêm. Phải làm sao cho nhẹ nhàng mà hiệu quả, phù hợp với tuổi tác, với sức khỏe. Phải từ từ và đều đều. Ngày xưa người ta săn bắn, hái lượm, đánh cá, làm ruộng, làm rẫy… lao động suốt ngày. Bây giờ chỉ ngồi quanh quẩn trong bốn bức tường trước TV!. Có một nguyên tắc “Use it or lose it!” Cái gì không xài thì teo! Thời đại bây giờ người ta xài cái đầu nhiều quá, nên “đầu thì to mà đít thì teo”. Thật đáng tiếc!

Không cần đi đâu xa. Có thể tập trong nhà. Nếu nhà có cầu thang thì đi cầu thang ngày mươi bận rất tốt. Đi vòng vòng trong phòng cũng được. Đừng có ráng lập “thành tích” làm gì! Tập cho mình thôi.. Từ từ và đều đều… Đến lúc nào thấy ghiền, bỏ tập một buổi… chịu hổng nổi là được!

Nguyên tắc chung là kết hợp hơi thở với vận động. Chậm rãi, nhịp nhàng. Lạy Phật cũng phải đúng… kỹ thuật để khỏi đau lưng, vẹo cột sống. Đúng kỹ thuật là giữ tư thế và kết hợp với hơi thở. Đó cũng chính là thiền, là yoga, dưỡng sinh…! Vận động thể lực đúng cách thì già sẽ chậm lại. Giảm trầm cảm, buồn lo. Phấn chấn, tự tin. Dễ ăn, dễ ngủ…

 

Tóm lại, giải quyết được “ba cái lăng nhăng” đó thì có thể già mà… sướng!

BS Đỗ Hồng Ngọc 

Các Phương Pháp để sống lâu

16 LỜI KHUYÊN VỀ CHẾ ĐỘ ĂN UỐNG

1. Giữa sữa và sữa đậu nành, hãy nên chọn đậu nành.

2. Nếu cảm thấy rằng bạn vẫn có thể ăn thêm một nửa bát cơm nữa thì tốt nhất hãy rời khỏi bàn ăn. Chỉ ăn no khoảng 70 – 80% là tốt nhất.

3. Ngay cả khi cơ thể bạn không cảm thấy đói khát, tốt nhất vẫn duy trì uống tối thiểu 4 ly nước mỗi ngày.

4. Nên bổ sung sữa chua nhiều hơn.

5. Tránh xa thuốc lá và rượu.

6. Thêm thành phần ngũ cốc và rau vào chế độ ăn bình thường hàng ngày.

7. Uống trà xanh tốt hơn hồng trà.

8. Coi trọng bữa sáng sẽ tốt hơn là bữa tối

9. Kiểm soát lượng muối

10. Nên đánh răng sau khi thức dậy, sau đó uống nước.

11. Không ăn (uống) nước canh lẩu khi đã được nấu đi nấu lại quá lâu.

12. Ăn mỗi ngày 2 quả táo vào buổi sáng và buổi tối sẽ giải quyết và cải thiện hiệu quả tình trạng táo bón.

13. Ăn trái cây trước bữa ăn tốt hơn sau bữa ăn.

14. Ăn cá ít nhất một lần một tuần.

15. Tránh xa đồ uống có ga.

16. Bạn có thể uống một ly rượu vang đỏ trước khi đi ngủ.

 

11 LỜI KHUYÊN VỀ VẬN ĐỘNG

1. Tận hưởng ánh nắng mặt trời trong khoảng thời gian từ 8-9h sáng;

2. Nên chạy bộ chậm và đi bộ nhanh

3. Thói quen ngâm chân nước ấm có hiệu quả tốt trong việc ngăn ngừa chứng bệnh giãn tĩnh mạch.

4. Khi tinh thần mệt mỏi, không cần thiết phải tập thể dục để xoa dịu nó, cách tốt nhất là nghỉ ngơi, điều này quan trọng hơn.

5. Hạn chế tập thể thao ngoài trời vào mùa đông khi thời tiết quá lạnh giá.

6, Di chuyển khoảng cách dưới 10 tầng, không nên đi thang máy.

7. Nên thường xuyên đứng xem TV.

8. Tập thể dục trong nửa giờ mỗi ngày thay vì 3 giờ vào cuối tuần.

9. Nên thường xuyên đi dạo

10. Nằm ngủ trên một chiếc giường có đệm cứng vừa sẽ thuận lợi hơn cho sức khỏe cột sống.

11. Nghỉ ngơi ít nhất nửa giờ sau khi tập thể dục rồi sau đó mới có thể đi tắm.

 

5 LỜI KHUYÊN VỀ SINH LÝ HỌC

1. Không nên ngồi vắt chéo chân (chân chữ ngũ), để tránh không làm đè nén các dây thần kinh.

2. Quần áo của năm ngoái nên được lấy ra phơi nắng trước khi tiếp xúc và mặc lại.

3. Không nên suốt ngày ăn lại thức ăn thừa.

4. Không nên gội đầu quá nhiều, 2-3 ngày gội 1 lần là được.

5. Buổi trưa nhất định phải nằm xuống nghỉ ngơi, nhưng không nên quá 40 phút.

 

5 LỜI KHUYÊN VỀ MỐI QUAN HỆ VỚI BẠN ĐỜI

1. Đừng dành quá nhiều thời gian chăm sóc con cái hay các mối quan hệ bên ngoài khác mà bỏ qua việc quan tâm tới chồng/vợ của bạn.

2. Những cảm xúc dành cho người yêu, cũng cần phải đầu tư bằng cả trái tim chân thành và dụng công.

3. Nếu như có xung đột xảy ra, mỗi người nên tự lùi lại 1 bước.

4. Thỉnh thoảng nên tạo ra một chút ngạc nhiên.

5. Đừng quên ngày sinh nhật của người ấy.

 

5 LỜI KHUYÊN VỀ HẠNH PHÚC

1. Trân trọng mọi thứ bạn đang có trong hiện tại, ngay bây giờ.

2. Con người ta sống vốn chỉ là những trạng thái cảm xúc, tâm trạng. Hãy nắm lấy hôm nay, xây dựng cho ngày mai và lưu giữ mãi mãi ở những ngày sau.

3. Chỉ cần bạn biết cảm nhận mọi thứ bằng trái tim, thì hạnh phúc sẽ luôn luôn hiện hữu ở bên cạnh bạn.

4. Biết đủ là đủ, tự hài lòng chính là hạnh phúc.

5. Chỉ cần có những người thân đồng hành với mình, có bạn bè quan tâm thân thiết, có một cơ thể khỏe mạnh, chỉ như vậy thôi, bạn đã là người hạnh phúc nhất thế giới.

 

KỸ THUẬT THỞ GIÚP NGỦ NHANH & SÂU 4-7-8

Phương pháp "hơi thở thư giãn", bao gồm thở vào trong 4 giây, giữ hơi trong 7 giây và thở ra trong 8 giây.

Kỹ thuật thở này đòi hỏi một người phải tập trung vào việc điều hòa hơi thở, thay vì suy nghĩ và lo lắng khi bạn nằm xuống ngủ vào ban đêm.

Cách thở này có nguồn gốc từ một bài tập thở của Ấn Độ tên pranayama (điều hòa hơi thở), hiện vẫn được áp dụng trong yoga, thiền..

 

Các bước thực hiện:

Bước 1: Thở ra, hoặc thổi hơi ra hoàn toàn bằng miệng. Lưu ý thở mạnh, tạo thành tiếng. Đầu lưỡi đặt đằng sau răng hàm trên.

Bước 2: Đóng miệng, hít nhẹ nhàng bằng mũi, đếm thầm trong đầu đến 4.

Bước 3: Nín thở, đếm đến 7.

Bước 4: Lại thở mạnh ra thành tiếng, đếm đến 8.

Bước 5: Đóng miệng vào và hít nhẹ nhàng, lặp lại toàn bộ quá trình thêm ba lần nữa.

Nếu kỹ thuật này chưa đủ giúp bạn ngủ nhanh thì nên được kết hợp với các vật dụng hỗ trợ như mặt nạ ngủ, nút tai, nhạc thư giãn, tinh dầu khuếch tán hoa oải hương hoặc tránh uống nước có caffeine trước khi ngủ.

 

QUY TẮC 3 PHÚT SỐNG KHỎE SUỐT ĐỜI

Chải răng trong 3 phút

Phương pháp đánh răng “3-3-3”, tức là mỗi ngày nên đánh răng 3 lần, sau bữa ăn 3 phút, mỗi lần đánh 3 phút. Nguyên tắc cơ bản khi đánh răng là chải sạch mọi mặt, từ bên trong lẫn bên ngoài của hàm răng.

Nằm trên giường 3 phút sau khi tỉnh dậy

25% trường hợp đột quỵ và đột tử xảy ra vào buổi sáng từ 7h đến 8h. Người già bị huyết áp cao hoặc mắc bệnh tim, mỗi khi thức giấc không nên ngồi dậy ngay mà trước tiên hãy nhắm mắt dưỡng tâm 3 phút rồi từ từ vận động từ tứ chi đến phần đầu, cổ.

 

Đun nước thêm 3 phút sau khi sôi

Khi đun nước cần làm theo các bước: Trước tiên, để nước trong ấm một lúc rồi mới bắt đầu đun sôi; khi nước sôi mở nắp ấm; cuối cùng đợi nước sôi tầm ba phút và để lửa nhỏ. Cách đun này giúp các chất có hại trong nước bay hơi.

 

Ăn đồ nóng và uống lạnh cách nhau 3 phút

Sau khi ăn đồ nóng huyết quản sẽ giãn ra. Nếu uống nước lạnh ngay, huyết quản đột ngột co lại làm huyết áp tăng cao dẫn đến đau đầu, buồn nôn, đau bụng. Vì vậy, tốt nhất không nên ăn đồ nóng và đồ lạnh cùng lúc mà nên cách 3 phút.

 

Ngâm trà trong 3 phút

Ngâm trà trong nước 70-80 độ C khoảng 3 phút sau đó thay nước và tiếp tục ngâm trà thêm 3 phút nữa làm tăng hương vị của trà. Bên cạnh đó, caffeine tiết ra giúp người uống tỉnh táo, sảng khoái tinh thần.

 

Không tức giận quá 3 phút

Năng lượng tiêu tốn trong 10 phút tức giận tương đương khi chạy 3.000 m. Ngoài ra, các phản ứng sinh lý lúc tức giận kích thích cơ thể sản sinh các chất độc phức tạp hơn bất cứ cảm xúc nào. Do đó, người tức giận khó sống lâu. Muốn tăng sức khỏe cũng như kéo dài tuổi thọ, bạn không nên tức giận quá.

-st-